Doç. Dr. Bülent Şenay, UÜ İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyesi. Üniversitedeki bu görevinin yanında, bir başka önemli görevi daha var Şenay’ın.. Doç. Şenay, AGİT Müslümanlara Karşı Hoşgörüsüzlük ve Ayrımcılıkla Mücadele Özel Temsilcisi aynı zamanda. Bu görev dolayısıyla Doç. Şenay, Batıyı, Batının kodlarını ve Batının İslam ile ilişkisini yakından tanıma fırsatı bulmuş.

Habere Ait Resimlerini Görmek İçin Tıklayınız

Akademisyen kimliğiyle de her iki dünyaya tarafsız bir gözle bakabilmiş biri. İlginç gözlemleri var Şenay’ın. Ya da her şey olması gerektiği ama biz olan bitenin farkında olmadığımız için bu gözlemler bize ilginç geliyor. Doç. Dr. Bülent Şenay, bu gözlemlerle zenginleştirdiği düşüncelerini, Cuma Meclisi’nde dinleyicilerle paylaştı.

Mona Lisa kimdir?

Bülent Şenay’ın konu başlığı da ilginçti. Sohbetin konu başlığı “Batı’nın İslam Algısı, Mona Lisa ve Tesettür: ya da Viyana’da Müslüman Olmak” şeklindeydi. 

Doç. Dr. Bülent Şenay, Mona Lisa kavramı üzerinden hem Batı düşüncesinin tarihi serüvenini anlattı ve hem de bu kavram üzerinden Batı’nın diğer din ve inançlar ile özellikle Osmanlı kimliğine bakışını anlattı. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı sözcüklerinin baş harflerinin alınmasıyla oluşturulan AGİT’in uluslararası güvenlik, uluslararası ticaret ve insan hakları olmak üzere üç ana konuda faaliyetlerini sürdürdüğünü söyleyerek söze başlayan Doç. Dr. Bülent Şenay, inanç masasının ise ‘1. Yahudilerin hakları, 2. Hıristiyanlar ve diğer dinler, 3. Müslümanlarla ilişkiler’ ana başlıklarında faaliyet gösterdiğini, kendisinin de “Özel Temsilci” sıfatıyla Müslümanlarla ilgili masada çalışmalar yaptığını, pozisyon olarak da “İnsan Hakları” sorumlusundan sonraki pozisyonda çalıştığını söyledi.

Sözlerini “Şu anda Avrupa sıkıntılı ve bu yüzden de Müslümanlara ihtiyaç duyuyor. Yani bize gösterilen ilgi ve iltifatın arkasındaki sebep bizatihi kendimiz değiliz; asıl sebep, Avrupa’nın bize ihtiyaç duymasıdır.” şeklinde sürdüren Doç. Dr. Bülent Şenay, konuyu şu sözlerle açtı: “Birkaç hafta önce Viyana’da yorgunluk atmak için dolaşmaya çıktım. Bir tren istasyonunda gazete ve dergilere baktığımda, birkaç dergide birden Osmanlı konusunun incelendiğini gördüm. Hele bu dergilerden bir tanesi, Fatih ve Viyana Kuşatmasını inceliyordu. İçeriklerine baktığımda, İslam’ın ve Müslümanların ‘öteki’ olarak anlatıldığını gördüm. Yine Osmanlıda harem vb bildiğimiz şeyler, Batılı gözle anlatılıyordu. Bu yayınlar açıkça gösteriyor ki Batı, içindeki ve çevresindeki Müslüman unsurlardan tedirginlik duyuyor. Bu tedirginliğin öyle somut bir karşılığı da yok aslında. Olay, zihinlerdeki tarihsel korkuyla ilgili. Bir de şimdi Ortadoğulu sığınmacılar var. Bu da bu korkuyu tetikliyor.”

Müslümanlarla kurulacak ilişki Avrupa’nın geleceğini belirleyecek

Doç. Dr. Bülent Şenay, uzun süre içerden bilim adamı kimliğiyle gözlemlediği Avrupa’nın geleceğini belirleyecek en önemli unsurun, Müslümanlarla kuracakları ilişki biçimi olduğunu da şu sözlerle anlattı: “Uzun süredir gözlemlediğim Avrupa’yla ilgili olarak şunu söyleyebilirim: Avrupa’nın geleceği, Müslümanlarla ilgili verecekleri karara bağlı. Yani Avrupa’nın kaderi, Avrupa’daki Müslümanların kaderine bağlı. Avrupa’nın Avrupa’daki Müslümanlarla ilgili vereceği karar, kendi geleceğiyle ilgili bir karar aynı zamanda. Yüzlerce yıldır Müslümanlarla ilişki içinde olan Avrupa, kendi içindeki Müslümanlarla nasıl yaşayacağına dair bir karar verebilmiş değil hala. Bu karar verildiğinde hem Avrupa’nın hem de Avrupalı Müslümanların geleceğinin kararı da verilmiş olacak aslında.”

Mona Lisa bir simgedir

Sunumunda görsellerden sık sık yararlanan Doç. Dr. Bülent Şenay, TİME dergisinin tesettürlü bir Mona Lisa kapağını yansıttıktan sonra bu kapağın ne anlama geldiğini açıklamaya başladı. “Mona Lisa bir simgedir.” cümlesiyle konuya giriş yapan Doç. Dr. Bülent Şenay, sözlerini şöyle sürdürdü: “Mona Lisa, aydınlanmanın, hümanizmin, laikliğin ve tesettüre karşı olmanın bir simgesidir. Aynı zamanda Mona Lisa Yunan, Roma ve Hıristiyan değerlerini simgeler. Görselin yanında yazanlar da en az görsel kadar ilginç. Tesettürlü Mona Lisa fotoğrafının yanında yazan ‘Avrupa’nın kimlik krizi mi? Batı’nın algısı mı?’soru cümleleri, Avrupa’nın olayın farkında olduğunu gösteriyor. Avrupa, bir kimlik krizi yaşadığını görüyor. Bu krizin önemli bir cephesini ise İslam oluşturuyor. Avrupa, İslam ile ve Müslümanlarla nasıl bir arada yaşayacağını bilemiyor hala. Avrupa’nın ‘Müslümanlarla bir arada yaşama hukuku yok.’ Oysa Müslümanlar daha en baştan bu hukuka sahipler.”

Batı, Müslümanların Peygamber sevgisini anlayamıyor

Tarihi ve coğrafi olarak sürekli Müslümanlarla muhatap kalan ve kalmak zorunda olan Batı’nın içinde Haçlılar gibi düşünenler olmakla birlikte sağduyu sahibi aydınların da olduğunu söyleyen Doç. Dr. Bülent Şenay “Kısacası Avrupa Müslümanlarla ilişkilerini ‘Jeopolitik’ ve ‘Teopolitik’ düzlemlerde sürdürüyor ve bu ilişkinin nasıl süreceğine de karar vermek zorunda. Görünen o ki, iki medeniyet arasında en önemli mesele, din meselesi. Batı bu meseleyi aşamamaktadır. Bunu aşamamasında da, Müslümanların Peygamberlerine duydukları sevgi ve bu sevgiyle ilişkili olarak illa ona benzeme isteğini anlayamamak, önemli bir yer tutuyor. Bu sevginin derecesi ve bunun nedenini anlayamamak, Batı’yı ürkütüyor. Bu konudaki ürkmesi, Batı’nın İslam’la sınavıdır aynı zamanda.” diyerek sözlerini bitirdi.